Τα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης έχουν εξελιχθεί σε μια εικονική παγκόσμια παιδική χαρά
όπου οι ιδέες, οι τάσεις και οι προκλήσεις εξαπλώνονται αστραπιαία στην εποχή
της ψηφιακής σύνδεσης. Τα φαινόμενα των ιογενών προκλήσεων και των τάσεων των
μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν μαγνητίσει το ενδιαφέρον εκατομμυρίων, από το «Ice
Bucket Challenge» μέχρι το «Mannequin Challenge», τις χορευτικές
τρέλες στο Tik-Tok και το σημερινό “couple day trend” στις πλατφόρμες της “META Platforms
Ireland LTD”.
Η ψυχολογία που
κρύβεται πίσω από αυτά τα γεγονότα είναι ευρεία και συναρπαστική, καλύπτοντας
πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς, την κοινωνική επιρροή και τη θεμελιώδη
επιθυμία για σύνδεση.
Διακρίνεται
καθαρά πλέον, ότι, ενώ δεν υπάρχει κανένας λόγος να επικοινωνήσεις διαδικτυακά και να
αλληλεπιδράσεις κοινολογώντας αρκετά προσωπικές πληροφορίες και προσωπικές
στιγμές, η ψυχολογία των κοινωνικών μέσων σε ωθεί να μπεις στην πρόκληση, να κάνεις κλικ στο banner «κοινοποίηση»,
ως μια μικρή ικανοποίηση, συνεφαπτομένης της άγνοιας κινδύνου της έκθεσης στο διαδίκτυο και του αλόγιστου διαμοιρασμού δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Κοινωνική επιρροή και συμμόρφωση
Η ψυχολογική αρχή της κοινωνικής επιρροής βρίσκεται στο επίκεντρο του φαινομένου των challenges των social media platforms. Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα από τη φύση τους, οδηγούμενοι από την επιθυμία να ανήκουν και να συνδέονται με άλλους.
Οι σημερινές
παγκόσμιες προκλήσεις καλύπτουν αυτή τη βασική ανάγκη παρέχοντας στους χρήστες
την ευκαιρία να ενταχθούν σε μια κοινότητα, να εκφραστούν και να δημιουργήσουν
μια αίσθηση συμμετοχής.
Ο φόβος της
απώλειας πληροφοριών και της «κοινωνικής αποξένωσης από τα ΜΚΔ» (σύνδρομο
FOMO) γίνεται ισχυρό κίνητρο όταν οι άνθρωποι παρακολουθούν τους φίλους
τους, τα μέλη της οικογένειάς τους ή τις διασημότητες που συμμετέχουν σε μια «πρόκληση».
Η ψυχολογία της «κοινωνικής
απόδειξης» κάνει όλο και πιο πιθανό τα άτομα που συμμετέχουν να εμπλακούν στην
πρόκληση, αν δουν άλλους να το κάνουν. Αυτή η δυναμική προκαλεί ένα «εφέ χιονοστιβάδας»,
αυξάνοντας σημαντικά τη δημοτικότητα της πρόκλησης.
Η δύναμη της καινοτομίας και της
δημιουργικότητας
Τα συστατικά για
μια πρόκληση πρέπει να περιλαμβάνουν καινοτομία και εφευρετικότητα. Οι άνθρωποι
έλκονται φυσικά από νέες και ενδιαφέρουσες εμπειρίες και τα καθήκοντα που δεν
είναι συνηθισμένα κεντρίζουν το ενδιαφέρον τους.
Μέσα σε ένα τσουνάμι
πληροφοριών και περιεχομένου, ξεχωρίζει μια μοναδική πρόκληση, που δελεάζει
τους θεατές να ασχοληθούν και να προσφέρουν τα δεδομένα τους για αυτήν την «τάση».
Η έλξη για νέα
και άγνωστα πράγματα είναι γνωστή ως νεοφιλία. Η ιδέα της
«νεοφιλίας» εξηγεί γιατί οι νέες προκλήσεις είναι τόσο δελεαστικές και αποδεκτές
από μεγάλο αριθμό ατόμων.
Η περιέργεια και
η ίντριγκα, κεντρίζουν όταν μια πρόκληση
παρουσιάζει μια νέα ιδέα ή μια ευρηματική ανατροπή. Η δυνατότητα εξερεύνησης
ανεξερεύνητης περιοχής παρακινεί τους συμμετέχοντες, γεγονός που συμβάλλει στο «virality»
της πρόκλησης.
Συναισθηματική Αντήχηση και Σύνδεση
Αυτό του είδους
οι προκλήσεις προκαλούν συχνά ισχυρά συναισθήματα, προάγοντας την αίσθηση ότι
ανήκουν στους συμμετέχοντες – χρήστες ΜΚΔ. Η συναισθηματική απήχηση είναι
σημαντική για το κίνητρο των ανθρώπων να συμμετάσχουν, επειδή οι προκλήσεις που
προκαλούν χιούμορ, ενσυναίσθηση ή ακόμα και νοσταλγία ενθαρρύνουν έναν
ισχυρότερο δεσμό μεταξύ αυτών.
Για παράδειγμα,
οι ανθρωπιστικές προκλήσεις, όπως το Ice Bucket Challenge, αγγίζουν την
ενσυναίσθηση και τη συμπόνια, ωθώντας τα άτομα να συμμετέχουν για έναν ουσιαστικό
σκοπό.
Επιπλέον, η
ανταλλαγή συναισθημάτων και εμπειριών στο Διαδίκτυο ενισχύει την αίσθηση του «ανήκειν»
ή του «εντάσσομε». Οι συμμετέχοντες πιστεύουν ότι αποτελούν μέρος ενός
ευρύτερου κινήματος που συνδέεται με μια κοινή δραστηριότητα.
Αυτή η αίσθηση
κοινότητας δημιουργεί έναν βρόχο θετικής ανατροφοδότησης στον οποίο οι χρήστες
ενθαρρύνουν άλλους να συμμετάσχουν, με αποτέλεσμα την εκθετική αύξηση της
συμμετοχής στην πρόκληση.
Προκλήσεις ή “challenges” ως Αυτοέκφραση
Οι προκλήσεις αυτές
λοιπόν, χρησιμεύουν ως τόποι αυτοέκφρασης, επιτρέποντας στους ανθρώπους να
επιδείξουν την εφευρετικότητα τους ή να αυτοεπιδειχθούν, την εξυπνάδα και τη
μοναδικότητά τους. Οι άνθρωποι έχουν μια έμφυτη επιθυμία να εκφραστούν και να
αναζητήσουν την έγκριση από τους συνομηλίκους τους και τους διαδικτυακούς τους «φίλους».
Η συμμετοχή σε
μια πρόκληση, επιτρέπει στους συμμετέχοντες να εκφράσουν αυτές τις επιθυμίες σε
ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει και προωθεί την εφευρετικότητα.
Ο
νευροδιαβιβαστής της «καλής αίσθησης», απελευθερώνεται στο σώμα του ανθρώπου,
ως απάντηση στην αυτοέκφραση και τη δυνατότητα επιβεβαίωσης. Η λήψη «likes, heart emojis
κλπ», σχολίων και κοινοποιήσεων
ενεργοποιεί περιοχές ανταμοιβής του εγκεφάλου, ενισχύοντας τη συμμετοχή στην
εργασία. Αυτός ο βρόχος θετικής ενίσχυσης ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες να
δημιουργούν και να μοιράζονται υλικό, κάτι που βοηθά την πρόκληση να γίνει
viral.
Απλότητα και προσβασιμότητα
Οι προκλήσεις που
είναι εύκολο να κατανοηθούν και να αναπαραχθούν προσελκύουν ένα ευρύτερο κοινό.
Όταν μια πρόκληση είναι απλή, οι χρήστες αισθάνονται πιο σίγουροι για την
ικανότητά τους να συμμετέχουν και είναι πιο πιθανό να εμπλακούν. Αυτή η
προσβασιμότητα μειώνει τα εμπόδια εισόδου στην πρόκληση, επιτρέποντας σε ένα
ευρύ φάσμα ατόμων να συμμετάσχουν στη διασκέδαση.
Συμπερασματικά:
Τα φαινόμενα των δημοφιλών
προκλήσεων στα ΜΚΔ και τάσεων των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης παρέχουν μια
συναρπαστική ματιά στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχολογίας και
συμπεριφοράς. Οι προκλήσεις γίνονται viral όταν επιτυγχάνουν μια ισορροπία μεταξύ
της καινοτομίας, της συναισθηματικής απήχησης, της απλότητας και της
προσβασιμότητας, που οδηγούνται από την εγγενή παρόρμηση για σύνδεση, τη
γοητεία της κοινωνικής επιρροής και την επιδίωξη της αυτοέκφρασης.
Το τοπίο αυτών προκλήσεων
αλλάζει και προσαρμόζεται κατάλληλα για να αντιπροσωπεύει τη δυναμική
αλληλεπίδραση μεταξύ της ανθρώπινης φύσης και του ψηφιακού χώρου. Η
ψυχολογία που οδηγεί σε αυτές τις προκλήσεις θα συνεχίσει να επηρεάζει τον
τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε - αλληλεπιδρούμε, μοιραζόμαστε και
συμμετέχουμε στις πλατφόρμες των ΜΚΔ όσο οι άνθρωποι επιθυμούν σύνδεση,
έκφραση και καινοτομία.
· Πηγές: www.cybernoxoros.blogspot.com ,
linkedin.com/pulse/psychology-behind-viral-social-media-challenges-trends-vasukam
Μετάφραση: Απόστολος Καψάλης
