Εθισμός στο Διαδίκτυο και Εγκληματικότητα: «Η σκοτεινή κληρονομιά της μετά-Covid εποχής»

 

Είναι κοινά παραδεκτό πλέον ότι η περιπέτεια που περάσαμε με την πανδημία του Covid-19 λειτούργησε ως καταλύτης για τη μαζική και βίαιη ψηφιοποίηση της κοινωνικής μας ζωής. Με το πέρασμα στην μετά-Covid εποχή, γίνεται φανερό πως η εξάρτηση από το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν άφησε μόνο θετικό αποτύπωμα. Αντιθέτως, συνέβαλε στη γέννηση ή και ενίσχυση, φαινομένων όπως ο ψηφιακός εθισμός, η κυβερνοεγκληματικότητα, η ψυχική αποδιοργάνωση, ακόμα και η αύξηση των αυτοκτονιών και των εγκλημάτων βίας.

Η μεγαλύτερη εφεύρεση όλων των εποχών, το Διαδίκτυο, η μεγαλύτερη «κοινωνία» της υφηλίου, το Διαδίκτυο, εξελίχθηκε σε μηχανισμό κοινωνικής χειραγώγησης και διαμόρφωσης κουλτούρας, η οποία δυστυχώς διαμορφώνεται από αυτούς που «κυβερνούν» το Διαδίκτυο.

Δημιουργήθηκαν νέες λέξεις στην καθημερινή μας γλώσσα, με πρώτο συνθετικό τη λέξη cyber. Αξίζει να σημειωθεί ότι το δημοφιλές πρόθεμα “cyber”, που εμφανίζεται σε όρους όπως, cyberspace, cybercrime, cybersecurity, έχει ρίζα στην ελληνική λέξη “κυβερνήτης”. Μέσω του όρου “cybernetics” (κυβερνητική), που καθιέρωσε ο Norbert Wiener, περιγράφεται η επιστήμη του ελέγχου και της επικοινωνίας σε ανθρώπους και μηχανές.

Καθώς οι οθόνες έγιναν η «γέφυρα» με τον έξω κόσμο, οι ώρες online αυξήθηκαν εκθετικά. Εργασία, εκπαίδευση, ψυχαγωγία και κοινωνική ζωή μεταφέρθηκαν στο διαδίκτυο, συχνά χωρίς κανόνες ή όρια. Ο εθισμός αυτός, επειδή παρουσιάστηκε ως αναγκαία προσαρμογή, δεν αντιμετωπίστηκε έγκαιρα. Το αποτέλεσμα; Μια κοινωνία που συχνά νιώθει «παρούσα» μόνο στον ψηφιακό της εαυτό, αλλά απούσα από την πραγματική ζωή.

Παρά τη μαζική είσοδο στον ψηφιακό κόσμο, η κατανόηση της τεχνολογίας έμεινε πίσω. Άνθρωποι χωρίς γνώσεις χειρισμού, χωρίς αντίληψη κινδύνων και χωρίς καθοδήγηση, βρέθηκαν εκτεθειμένοι σε απειλές που δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν. Ο ηλεκτρονικός αναλφαβητισμός έχει γίνει βασικό αίτιο ψηφιακής ευαλωτότητας και ηθελημένης απομόνωσης, ιδίως για ηλικιωμένους και κοινωνικά ευάλωτες ομάδες.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβερνοεγκληματικότητα άνθισε. Εκατομμύρια πολίτες παγκοσμίως έπεσαν θύματα ψηφιακών απατών, όπως επιθέσεις ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing) με emails - παγίδες που υποδύονται τράπεζες και φορείς, απάτες σε social media με δήθεν φίλους που ζητούν οικονομική βοήθεια, επενδυτικές φούσκες σε κρυπτονομίσματα, ψεύτικες τεχνικές υποστηρίξεις που καταλήγουν σε πλήρη έλεγχο του υπολογιστή και βέβαια απάτες e-commerce με ανύπαρκτα προϊόντα και πλαστά eshops.

Οι οικονομικές απώλειες ανέρχονται σε δισεκατομμύρια ετησίως. Όμως η μεγαλύτερη ζημιά είναι κοινωνική και ψυχική. Της εφήμερης χαράς και έπαρσης ακολουθούν ανθρώπινα ένστικτα όπως: φόβος, ανασφάλεια, κοινωνική αποστασιοποίηση και σε πολλές περιπτώσεις κατάθλιψη.

Η υπερβολική χρήση του διαδικτύου, σε συνδυασμό με τις απάτες, την πίεση της «τέλειας ζωής» στα social media και την έλλειψη ουσιαστικών κοινωνικών δεσμών, έχει συμβάλει στην αύξηση αυτοκτονικών τάσεων και αυτοχειριών, ιδιαίτερα σε εφήβους και νέους ενήλικες.
Πολλοί νέοι βιώνουν ψηφιακό εκφοβισμό (cyberbullying), διαδικτυακή απόρριψη ή εξαπάτηση, με αποτέλεσμα την ψυχική τους κατάρρευση. Υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά βίαιων εγκλημάτων — δολοφονίες ή απόπειρες — που ξεκίνησαν από διαδικτυακές διενέξεις, ρομαντικές απάτες ή σεξουαλικούς εκβιασμούς (sextortion).

Κλείνοντας, πρέπει να αναφερθεί ότι η τεχνολογία αποτελεί ένα εργαλείο και όχι σκοπό. Αν δεν διαμορφώσουμε ένα ψηφιακό οικοσύστημα με επίκεντρο τον άνθρωπο, οι συνέπειες δεν θα είναι μόνο τεχνικές ή οικονομικές, αλλά βαθιά κοινωνικές και ηθικές.

 Για να μην εξελιχθεί το ψηφιακό μέλλον σε κοινωνικό εφιάλτη, απαιτούνται συντονισμένες ενέργειες:

1.    Υποχρεωτική ψηφιακή παιδεία από τις πρώτες τάξεις του σχολείου.

2.    Συνεχής ενημέρωση των πολιτών για τις μορφές κυβερνοεγκλήματος.

3.    Στήριξη της ψυχικής υγείας με επίκεντρο τον ψηφιακό εθισμό.

4.    Αυστηρό νομικό πλαίσιο και ενίσχυση των μηχανισμών κυβερνοασφάλειας.

5.    Κοινωνικές πολιτικές επανασύνδεσης, που προωθούν τη διαπροσωπική επαφή.

Η μετά-Covid εποχή μας βρίσκει πιο «ψηφιακούς» από ποτέ, αλλά και πιο ευάλωτους. Ο εθισμός στο διαδίκτυο και η έκρηξη της κυβερνοεγκληματικότητας δεν είναι μόνο τεχνολογικά φαινόμενα, αλλά είναι κοινωνικά και ψυχολογικά ζητήματα που απαιτούν σοβαρή αντιμετώπιση. Αν δεν δράσουμε συντονισμένα, το ψηφιακό εργαλείο θα γίνει παγίδα. Και η κοινωνία μας θα πληρώσει το τίμημα με κάτι πολύ πιο ακριβό από χρήματα, την ψυχική υγεία, την ασφάλεια και τελικά την ίδια την ανθρώπινη ζωή.

Κοινοποίησε: 📘 Facebook 🐦 Twitter 💼 LinkedIn

"Η απόφαση για την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία και οι επιπτώσεις"

 

Η απόφαση για την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία μπορεί να έχει ποικίλες επιπτώσεις στην ψυχολογία των μαθητών τη νέα σχολική χρονιά. Αυτές οι επιπτώσεις μπορεί να είναι θετικές αλλά και αρνητικές, ανάλογα με την προσαρμογή των μαθητών και το περιβάλλον του σχολείου. Ας δούμε μερικές από τις πιο πιθανές ψυχολογικές επιδράσεις:

Θετικές επιπτώσεις

1.       Αύξηση της συγκέντρωσης και της απόδοσης.

Χωρίς την απόσπαση της προσοχής από τα κινητά, οι μαθητές ενδέχεται να είναι πιο συγκεντρωμένοι στο μάθημα. Αυτό μπορεί να βελτιώσει την κατανόηση και την απόδοσή τους στα μαθήματα.

2.       Καλύτερη κοινωνική αλληλεπίδραση - φυσιολογική παιδική ηλικία.

 Η απουσία κινητών μπορεί να ενισχύσει την πρόσωπο-με-πρόσωπο επικοινωνία, βελτιώνοντας τις σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους. Θα προκύψουν περισσότερες ευκαιρίες για συζητήσεις και συνεργασίες, πράγμα που μπορεί να ενισχύσει το αίσθημα της κοινότητας.

3.       Μείωση του άγχους και του φόβου απουσίας από το κοινωνικό περιβάλλον (FοMO).

 Η συνεχής σύνδεση με τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να προκαλέσει άγχος στους μαθητές λόγω του φόβου ότι "χάνουν" σημαντικά γεγονότα. Χωρίς την άμεση πρόσβαση, ορισμένοι μαθητές ενδέχεται να βιώσουν λιγότερη πίεση.

Αρνητικές επιπτώσεις

1.       Άγχος αποστέρησης.

 Οι μαθητές που είναι πολύ συνδεδεμένοι με τα κινητά τους μπορεί να αισθανθούν άγχος, εκνευρισμό ή απογοήτευση που δεν μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση σε αυτά. Η εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί να κάνει δύσκολη την προσαρμογή.

2.       Αίσθημα περιορισμού της ελευθερίας.

Ορισμένοι μαθητές μπορεί να δουν την απαγόρευση ως περιορισμό της προσωπικής τους ελευθερίας, κάτι που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σχέση τους με το σχολικό περιβάλλον.

3.       Προβλήματα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Μπορεί να υπάρχει μια αίσθηση ανασφάλειας, ειδικά από τους γονείς, αν οι μαθητές δεν έχουν γρήγορη πρόσβαση στα κινητά τους για επείγουσες καταστάσεις. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον άγχος στους μαθητές.

Η προσαρμογή των μαθητών χωρίς τα κινητά εξαρτάται από την ευρύτερη σχολική κουλτούρα και τη στήριξη που θα λάβουν από εκπαιδευτικούς και γονείς. Προγράμματα που ενισχύουν τις κοινωνικές δεξιότητες και υποστηρίζουν τη χρήση τεχνολογίας με μέτρο θα μπορούσαν να διευκολύνουν αυτή τη μετάβαση.

Η ψυχολογία του ατόμου πίσω από δημοφιλείς «προκλήσεις» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ) και «διαδικτυακές τάσεις»

 

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εξελιχθεί σε μια εικονική παγκόσμια παιδική χαρά όπου οι ιδέες, οι τάσεις και οι προκλήσεις εξαπλώνονται αστραπιαία στην εποχή της ψηφιακής σύνδεσης. Τα φαινόμενα των ιογενών προκλήσεων και των τάσεων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν μαγνητίσει το ενδιαφέρον εκατομμυρίων, από το «Ice Bucket Challenge» μέχρι το «Mannequin Challenge», τις χορευτικές τρέλες στο Tik-Tok και το σημερινό “couple day trend” στις πλατφόρμες της “META Platforms Ireland LTD”.

Η ψυχολογία που κρύβεται πίσω από αυτά τα γεγονότα είναι ευρεία και συναρπαστική, καλύπτοντας πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς, την κοινωνική επιρροή και τη θεμελιώδη επιθυμία για σύνδεση.

Διακρίνεται καθαρά πλέον, ότι, ενώ δεν υπάρχει κανένας λόγος να επικοινωνήσεις διαδικτυακά και να αλληλεπιδράσεις κοινολογώντας αρκετά προσωπικές πληροφορίες και προσωπικές στιγμές, η ψυχολογία των κοινωνικών μέσων σε ωθεί να μπεις στην πρόκληση, να κάνεις κλικ στο banner «κοινοποίηση», ως μια μικρή ικανοποίηση, συνεφαπτομένης της άγνοιας κινδύνου της έκθεσης στο διαδίκτυο και του αλόγιστου διαμοιρασμού δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Κοινωνική επιρροή και συμμόρφωση

Η ψυχολογική αρχή της κοινωνικής επιρροής βρίσκεται στο επίκεντρο του φαινομένου των challenges των social media platforms. Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά όντα από τη φύση τους, οδηγούμενοι από την επιθυμία να ανήκουν και να συνδέονται με άλλους.

Οι σημερινές παγκόσμιες προκλήσεις καλύπτουν αυτή τη βασική ανάγκη παρέχοντας στους χρήστες την ευκαιρία να ενταχθούν σε μια κοινότητα, να εκφραστούν και να δημιουργήσουν μια αίσθηση συμμετοχής.

Ο φόβος της απώλειας πληροφοριών και της «κοινωνικής αποξένωσης από τα ΜΚΔ» (σύνδρομο FOMO) γίνεται ισχυρό κίνητρο όταν οι άνθρωποι παρακολουθούν τους φίλους τους, τα μέλη της οικογένειάς τους ή τις διασημότητες που συμμετέχουν σε μια «πρόκληση».

Η ψυχολογία της «κοινωνικής απόδειξης» κάνει όλο και πιο πιθανό τα άτομα που συμμετέχουν να εμπλακούν στην πρόκληση, αν δουν άλλους να το κάνουν. Αυτή η δυναμική προκαλεί ένα «εφέ χιονοστιβάδας», αυξάνοντας σημαντικά τη δημοτικότητα της πρόκλησης.

Η δύναμη της καινοτομίας και της δημιουργικότητας

Τα συστατικά για μια πρόκληση πρέπει να περιλαμβάνουν καινοτομία και εφευρετικότητα. Οι άνθρωποι έλκονται φυσικά από νέες και ενδιαφέρουσες εμπειρίες και τα καθήκοντα που δεν είναι συνηθισμένα κεντρίζουν το ενδιαφέρον τους.

Μέσα σε ένα τσουνάμι πληροφοριών και περιεχομένου, ξεχωρίζει μια μοναδική πρόκληση, που δελεάζει τους θεατές να ασχοληθούν και να προσφέρουν τα δεδομένα τους για αυτήν την «τάση».

Η έλξη για νέα και άγνωστα πράγματα είναι γνωστή ως νεοφιλία. Η ιδέα της «νεοφιλίας» εξηγεί γιατί οι νέες προκλήσεις είναι τόσο δελεαστικές και αποδεκτές από μεγάλο αριθμό ατόμων.

Η περιέργεια και η ίντριγκα, κεντρίζουν όταν μια πρόκληση παρουσιάζει μια νέα ιδέα ή μια ευρηματική ανατροπή. Η δυνατότητα εξερεύνησης ανεξερεύνητης περιοχής παρακινεί τους συμμετέχοντες, γεγονός που συμβάλλει στο «virality» της πρόκλησης.

Συναισθηματική Αντήχηση και Σύνδεση

Αυτό του είδους οι προκλήσεις προκαλούν συχνά ισχυρά συναισθήματα, προάγοντας την αίσθηση ότι ανήκουν στους συμμετέχοντες – χρήστες ΜΚΔ. Η συναισθηματική απήχηση είναι σημαντική για το κίνητρο των ανθρώπων να συμμετάσχουν, επειδή οι προκλήσεις που προκαλούν χιούμορ, ενσυναίσθηση ή ακόμα και νοσταλγία ενθαρρύνουν έναν ισχυρότερο δεσμό μεταξύ αυτών.

Για παράδειγμα, οι ανθρωπιστικές προκλήσεις, όπως το Ice Bucket Challenge, αγγίζουν την ενσυναίσθηση και τη συμπόνια, ωθώντας τα άτομα να συμμετέχουν για έναν ουσιαστικό σκοπό.

Επιπλέον, η ανταλλαγή συναισθημάτων και εμπειριών στο Διαδίκτυο ενισχύει την αίσθηση του «ανήκειν» ή του «εντάσσομε». Οι συμμετέχοντες πιστεύουν ότι αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου κινήματος που συνδέεται με μια κοινή δραστηριότητα.

Αυτή η αίσθηση κοινότητας δημιουργεί έναν βρόχο θετικής ανατροφοδότησης στον οποίο οι χρήστες ενθαρρύνουν άλλους να συμμετάσχουν, με αποτέλεσμα την εκθετική αύξηση της συμμετοχής στην πρόκληση.

Προκλήσεις ή “challenges” ως Αυτοέκφραση

Οι προκλήσεις αυτές λοιπόν, χρησιμεύουν ως τόποι αυτοέκφρασης, επιτρέποντας στους ανθρώπους να επιδείξουν την εφευρετικότητα τους ή να αυτοεπιδειχθούν, την εξυπνάδα και τη μοναδικότητά τους. Οι άνθρωποι έχουν μια έμφυτη επιθυμία να εκφραστούν και να αναζητήσουν την έγκριση από τους συνομηλίκους τους και τους διαδικτυακούς τους «φίλους».

Η συμμετοχή σε μια πρόκληση, επιτρέπει στους συμμετέχοντες να εκφράσουν αυτές τις επιθυμίες σε ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει και προωθεί την εφευρετικότητα.

Ο νευροδιαβιβαστής της «καλής αίσθησης», απελευθερώνεται στο σώμα του ανθρώπου, ως απάντηση στην αυτοέκφραση και τη δυνατότητα επιβεβαίωσης. Η λήψη «likes, heart emojis κλπ», σχολίων και κοινοποιήσεων ενεργοποιεί περιοχές ανταμοιβής του εγκεφάλου, ενισχύοντας τη συμμετοχή στην εργασία. Αυτός ο βρόχος θετικής ενίσχυσης ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες να δημιουργούν και να μοιράζονται υλικό, κάτι που βοηθά την πρόκληση να γίνει viral.

Απλότητα και προσβασιμότητα

Οι προκλήσεις που είναι εύκολο να κατανοηθούν και να αναπαραχθούν προσελκύουν ένα ευρύτερο κοινό. Όταν μια πρόκληση είναι απλή, οι χρήστες αισθάνονται πιο σίγουροι για την ικανότητά τους να συμμετέχουν και είναι πιο πιθανό να εμπλακούν. Αυτή η προσβασιμότητα μειώνει τα εμπόδια εισόδου στην πρόκληση, επιτρέποντας σε ένα ευρύ φάσμα ατόμων να συμμετάσχουν στη διασκέδαση.

Συμπερασματικά:

Τα φαινόμενα των δημοφιλών προκλήσεων στα ΜΚΔ και τάσεων των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης παρέχουν μια συναρπαστική ματιά στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχολογίας και συμπεριφοράς. Οι προκλήσεις γίνονται viral όταν επιτυγχάνουν μια ισορροπία μεταξύ της καινοτομίας, της συναισθηματικής απήχησης, της απλότητας και της προσβασιμότητας, που οδηγούνται από την εγγενή παρόρμηση για σύνδεση, τη γοητεία της κοινωνικής επιρροής και την επιδίωξη της αυτοέκφρασης.

Το τοπίο αυτών προκλήσεων αλλάζει και προσαρμόζεται κατάλληλα για να αντιπροσωπεύει τη δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ της ανθρώπινης φύσης και του ψηφιακού χώρου. Η ψυχολογία που οδηγεί σε αυτές τις προκλήσεις θα συνεχίσει να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε - αλληλεπιδρούμε, μοιραζόμαστε και συμμετέχουμε στις πλατφόρμες των ΜΚΔ όσο οι άνθρωποι επιθυμούν σύνδεση, έκφραση και καινοτομία.

 

 

·       Πηγές: www.cybernoxoros.blogspot.com ,

 linkedin.com/pulse/psychology-behind-viral-social-media-challenges-trends-vasukam

  Μετάφραση: Απόστολος Καψάλης

Γονείς και χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (σύνδρομο FoMO)

 Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη ζωή των νέων, αλλά είναι σημαντικό οι γονείς να παρακολουθούν τη δραστηριότητά τους εκεί. Ο διάλογος για την ασφαλή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι περιορισμοί στον χρόνο που περνούν online και η ενημέρωση για τους κινδύνους του κυβερνοχώρου μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση μιας θετικής εμπειρίας.

Η κατάχρηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να περιλαμβάνει υπερβολική χρήση με ταυτόχρονο εθισμό, προβλήματα ψυχικής υγείας, κυβερνοεκφοβισμό και λεκτική βία, κοινωνικό απομονωτισμό και προβλήματα σχετικά με την διασφάλιση του προσωπικού  απορρήτου. 

Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους με προσεκτική παρακολούθηση, ανοικτή επικοινωνία και ενθάρρυνση να αναπτύξουν υγιείς συνήθειες χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αφού πρώτα οι ίδιοι έχουν τον έλεγχο πάνω σε αυτά και δεν έχουν οι ίδιοι εθιστεί και ήδη έχουν κοινωνική εξάρτηση (FoMO)* .

Η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους γονείς μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την προσοχή που αφιερώνουν στα παιδιά τους, τον χρόνο που περνούν μαζί τους και τη γενικότερη δυνατότητα δημιουργίας συναισθηματικής σύνδεσης. Είναι σημαντικό για τους γονείς να είναι ενήμεροι σχετικά με τον τρόπο και το χρόνο που πρέπει να αφιερώνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσπαθώντας να διατηρήσουν την ισορροπία μεταξύ της ψηφιακής και αναλογικής επικοινωνίας με τα παιδιά τους.

Η αλόγιστη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να έχει αρκετά αρνητικές επιπτώσεις για τον άνθρωπο γενικά, όπως:

1. Εθισμός: Η υπερβολική και συνεχής χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και δυσκολία στον έλεγχο του χρόνου που αφιερώνεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

2. Κοινωνικός απομονωτισμός: Η υπερβολική διαδικτυακή δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση από τον πραγματικό κόσμο και τις πραγματικές σχέσεις.

3. Επιδείνωση της ψυχικής υγείας: Η υπερβολική χρήση μπορεί να συνδεθεί με αυξημένο άγχος, κατάθλιψη και άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας.

4. Απώλεια προσωπικού χρόνου: Η αλόγιστη κατανάλωση χρόνου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια προσωπικής παραγωγικότητας και χρόνου για άλλες δραστηριότητες.

5. Προβλήματα προσωπικού απορρήτου και ασφάλειας: Η δημοσίευση προσωπικών πληροφοριών μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα διαδικτυακής ασφάλειας και παραβίαση της ιδιωτικότητας του απορρήτου και ακόμα χειρότερα σε απώλεια περιουσίας από scams του Διαδικτύου.

Άρα, συμπερασματικά, είναι αρκετά σημαντικό στην εποχή μας οι γονείς να είναι δυο φορές ενήμεροι, συνειδητοποιημένοι και να αναγνωρίζουν τα όρια στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να αποφευχθούν τα παραπάνω αρνητικά αποτελέσματα.

• FoMO (Fear Of Missing Out) ή στα ελληνικά, φόβος μην χάσεις το τι συμβαίνει…. αντιπροσωπεύει την τάση που έχουν γεννήσει τα social media, και κυρίως το Facebook. Η λεξη-αρκτικόλεξο «FοMO» με λίγα λόγια χαρακτηρίζει μια "διάχυτη συνήθεια ότι οι άλλοι μπορεί να ζουν μια ικανοποιητική εμπειρία από την οποία το άτομο είναι απών". Πρόκειται για ένα είδος κοινωνικού άγχους, που χαρακτηρίζεται από "την επιθυμία του ατόμου να παραμένει συνεχώς συνδεδεμένο με το τι κάνουν οι άλλοι". Το FoMO ορίζεται, επίσης, ως ο φόβος της λύπης, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε μια ψυχαναγκαστική ανησυχία ότι θα μπορούσε το άτομο να χάσει την ευκαιρία για κοινωνική συναναστροφή, μια αξιοσημείωτη εμπειρία, μια κερδοφόρα επενδυτική επιλογή ή κάποια άλλη ικανοποιητική εκδήλωση.Με άλλα λόγια, το FoMO διαιωνίζει τον φόβο να έχει πάρει κάποιος τη λάθος απόφαση για το πώς θα περνά τον χρόνο του, φανταζόμενος πως "τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά".Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, οι κοινωνικές και επικοινωνιακές εμπειρίες των ανθρώπων επεκτάθηκαν από πρόσωπο με πρόσωπο σε απευθείας σύνδεση. Από τη μία πλευρά, οι σύγχρονες τεχνολογίες (π.χ., smartphones) και οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook, Instagram, X, κλπ) παρέχουν μια μοναδική ευκαιρία για τους ανθρώπους να ασχολούνται με τα κοινωνικά δρώμενα με μειωμένο "κόστος εισαγωγής". Από την άλλη, η διαμεσολαβημένη επικοινωνία διαιωνίζει μια αυξημένη εξάρτηση από το διαδίκτυο. Η ψυχολογική εξάρτηση του να είναι κάποιος διαρκώς συνδεδεμένος θα μπορούσε να οδηγήσει σε κρίσεις άγχους σε περιπτώσεις αποδύνδεσης, οδηγώντας έτσι σε ένα φόβο ότι πρόκειται να χάσει κάτι σημαντικό ή ακόμα και σε παθολογική χρήση του Διαδικτύου. Ως εκ τούτου, το FoMO θεωρείται πως έχει αρνητικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία και ευημερία των ανθρώπων, διότι θα μπορούσε να συμβάλει στην αρνητική διάθεσή τους και την καταθλιψη.
• Πηγή λήμματος FoMO: Wikipedia 

SOCIAL - DETOX

infobesity

Η προσωρινή μας μνήμη έχει έναν μεγάλο περιορισμό: μπορεί να διατηρήσει συγκεκριμένη ποσότητα πληροφοριών. Ο καταιγισμός δεδομένων την υπερφορτώνουν. Όμως, αν κάτι χαρακτηρίζει τα social media είναι αυτή η ασταμάτητη ροή πληροφοριών. Οι πολλές πληροφορίες μας αποσπούν την προσοχή, μας κουράζουν, επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγικότητά μας, βλάπτουν την μνήμη μας και τελικά μας στρεσάρουν, γιατί δεν μπορούμε να τις διαχειριστούμε.

Είναι εξάρτηση;

Ελέγχετε διαρκώς τα likes στις αναρτήσεις σας; Ανεβάζετε κάθε στιγμιότυπο της ζωή σας; Η συναισθηματική σας κατάσταση επηρεάζεται από όσα βλέπετε στο Instagram; Αν έχετε απαντήσει «ναι» στα παραπάνω, μάλλον χρειάζεται να βάλετε όρια στη σχέση σας με τα social media. «Βασικό κριτήριο εθισμού, πέρα από το χρόνο που σπαταλιέται στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, είναι η λειτουργικότητα του χρήστη. Αν παραμελεί τις καθημερινές του δραστηριότητες, προκειμένου να ελέγξει τα likes ή να επιδοθεί σε κάθε είδους αναρτήσεις , τότε μιλάμε για προβληματική χρήση και καλό είναι να συμβουλευτεί ειδικό, τονίζει η κα Χρηστίδη και συμπληρώνει: «Στο τμήμα μας απευθύνονται κυρίως νεαροί ενήλικες  ή γονείς που αναφέρουν ότι η κύρια εφαρμογή εθισμού των παιδιών τους είναι το gaming. Μόνο ένα ποσοστό 8,5% ανέφερε ότι κύρια εφαρμογή εθισμού είναι οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Φαίνεται ότι δεν αντιλαμβανόμαστε τον εθισμό σε αυτές, καθώς αποτελούν πλέον τρόπο ζωής. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ οι ενήλικες άνω των 30 παραμένουν πιστοί ακόλουθοι του Facebook, οι έφηβοι που συναντούμε δηλώνουν ότι προτιμούν το Instagram.

SOCIAL MEDIA DETOX

«Η ικανότητα να αντισταθούμε  στην παρόρμηση να κοιτάξουμε το κινητό μας είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται», λέει ο Ορέστης Γιωτάκος, Ψυχίατρος (MD, MSc, PhD), και μας εξηγεί πώς να ξεκινήσουμε την δική μας… εκπαίδευση:

·    -Βάζουμε προτεραιότητες, αφιερώνοντας χρόνο στις πληροφορίες που «χρειάζεται» να γνωρίζουμε και όχι στο ανούσιο σκρολάρισμα.

·        -Στο σπίτι αφήνουμε  το κινητό μας κάπου μακριά, ώστε να μην μπορούμε εύκολα να το πιάσουμε.

·        -Ελέγχουμε για τυχόν μηνύματα και ενημερώσεις στο προφίλ μας συγκεκριμένες ώρες της ημέρας , π.χ. μια φορά το πρωί και μια το βράδυ.

·        -Καθιερώνουμε συγκεκριμένες ώρες μέσα στην ημέρα όπου κινητά, tablets, υπολογιστές είναι κλειστά  και τις αφιερώνουμε στα παιδιά, τον/την σύντροφο, τους φίλους μας ή στον ίδιο μας τον εαυτό. Σιγά – σιγά αυξάνουμε το χρονικό αυτό διάστημα.

·         - Απενεργοποιούμε ή διαγράφουμε της εφαρμογές (π.χ. Instagram) που δεσμεύουν μεγάλο μέρος του χρόνου μας.

·     -Μπορούμε να «κατεβάσουμε» εφαρμογές που απενεργοποιούν το κινητό μας για όσο χρόνο τους ορίσουμε ή στέλνουν ειδοποιήσεις όταν ξεπερνάμε κάποια συγκεκριμένη ώρα χρήσης του.

·         -Αν νιώσουμε ότι θέλουμε να πιάσουμε το κινητό, επιλέγουμε αντ’ αυτού να διαβάσουμε ένα βιβλίο ή να πάμε μια βόλτα.

·        -Όπως αποφεύγουμε το κάπνισμα μπροστά στα παιδιά, για να μην το μιμηθούν, έτσι φροντίζουμε να μην ασχολούμαστε με το κινητό όταν βρισκόμαστε μαζί τους.